Chia cổ tức bằng tiền, chia cổ tức bằng cổ phiếu, tách cổ phiếu, phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, phát hành thêm cổ phiếu cho bên thứ ba, phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Cổ tức là gì?
Bà Ngoại: Ngoại muốn hỏi thằng Ba về mấy cái vụ chia cổ tức bằng tiền, chia cổ tức bằng cổ phiếu, tách cổ phiếu, phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, phát hành thêm cổ phiếu cho bên thứ ba, phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Chú Ba: Dạ cháu sẵn sàng!
Bà Ngoại: Ngoại muốn hỏi khi doanh nghiệp thực hiện những việc này thì sẽ ảnh hưởng gì đến quyền lợi của cổ đông hiện hữu?
Chú Ba: Dạ sẵn dịp, cháu cũng giải thích luôn về những sự thay đổi tương ứng của vốn cổ phần, thặng dư vốn, lợi nhuận giữ lại, giá tham chiếu, giá đóng cửa điều chỉnh trong những trường hợp này nhen.
Bà Ngoại: Cho ngoại hỏi trước, cổ tức là gì?
Chú Ba: Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, thì cổ tức là khoản lợi nhuận ròng trả cho mỗi cổ phần. Cổ tức có thể được trả dưới hình thức tiền mặt, cổ phần hoặc tài sản khác từ chính nguồn lợi nhuận được giữ lại của công ty, sau khi công ty đã thực hiện hết các nghĩa vụ về tài chính.
Bà Ngoại: Sao ngoại thấy doanh nghiệp Hai Rau Cải không chia cổ tức?
Chú Ba: Ngoại hỏi câu này hay quá. Cháu trả lời dài dòng một chút.
Ngoài một số mục tiêu khác, doanh nghiệp kinh doanh là tạo ra tối đa hóa lợi nhuận, tức là tạo ra lợi nhuận lớn nhất cho cổ đông, cho chủ sở hữu. Lãi ròng của doanh nghiệp, là lãi đã được trừ hết chi phí và những nghĩa vụ khác trong đó có thuế, sẽ được đưa vào tài khoản “Lợi nhuận giữ lại”.
Doanh nghiệp có thể quyết định dùng lợi nhuận giữ lại vào hai việc chính sau: tái đầu tư nhằm hỗ trợ cho sự tăng trưởng của doanh nghiệp hoặc chi trả cho cổ đông. (Ngoài hai việc chính đó, doanh nghiệp có thể trích một phần Lợi nhuận giữ lại để trích lập quỹ dự phòng.)
Doanh nghiệp chi trả cổ tức cho cổ đông là chia lời cho những chủ sở hữu nguồn vốn đầu tư. Nó thể hiện việc doanh nghiệp đang kinh doanh hiệu quả, tạo niềm tin cho các cổ đông đang nắm giữ cổ phiếu.
Khi chia cổ tức bằng tiền mặt, doanh nghiệp đã làm giảm đi vốn chủ sở hữu. Và vì thế giảm đi phần nào áp lực về ROE – Tỷ suất lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE) của Hội đồng quản trị và Ban Điều hành.
Nhưng nếu doanh nghiệp đang trong đà tăng trưởng, kinh doanh hiệu quả, ROE – tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cao thì doanh nghiệp sẽ ưu tiên giữ tiền lại trong doanh nghiệp để tái đầu tư. Khi đó doanh nghiệp có thể chọn phương án chia cổ tức bằng cổ phiếu hoặc không chia cổ tức.
Bà Ngoại: Cám ơn thằng Ba. Trước hết cho ngoại hỏi, ai sẽ là người quyết định các vấn đề này, Tổng Giám đốc hay Chủ tịch Hội đồng quản trị?
Chú Ba: Dạ, theo luật thì các vấn đề cổ tức do Đại hội đồng cổ đông quyết định theo kiến nghị của Hội đồng quản trị.
Bà Ngoại: Ngoại hay nghe mấy đứa nói họp cổ đông.
Chú Ba: Công ty chưa đại chúng, chưa niêm yết thì họp cổ đông vài người, vài chục người. Nhưng công ty đại chúng và niêm yết thì nhiều cổ đông lắm. Khi cổ đông họp sẽ trở thành một tổ chức gọi là Đại hội đồng cổ đông. Về luật, thì Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) là một phần trong cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần, gồm tất cả cổ đông có quyền biểu quyết. Đây là cơ quan quyết định cao nhất của công ty cổ phần.
Bà Ngoại: Vậy quy trình chi trả cổ tức như thế nào?
Chú Ba: Dạ. Quy trình công ty chi trả cổ tức cho cổ đông được quy định tại khoản 4 Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020, gồm 5 bước như sau:
- Bước 1: Hội đồng quản trị kiến nghị mức cổ tức được trả; quyết định thời hạn và thủ tục trả cổ tức.
- Bước 2: Đại hội đồng cổ đông tiến hành cuộc họp thường niên để xem xét phương án trả cổ tức, quyết định mức cổ tức đối với mỗi cổ phần của từng loại.
- Bước 3: Sau khi ấn định thời gian trả cổ tức, hội đồng quản trị lập danh sách cổ đông được nhận cổ tức, xác định mức cổ tức được trả đối với từng cổ phần, thời hạn và hình thức trả chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả cổ tức.
- Bước 4: Gởi thông báo về việc trả cổ tức tới các cổ đông. Thông báo về trả cổ tức được gởi bảo đảm đến cổ đông theo địa chỉ đăng ký trong sổ đăng ký cổ đông chậm nhất là 15 ngày trước khi thực hiện trả cổ tức.
- Bước 5: Chi trả cổ tức. Cổ tức phải được thanh toán đầy đủ trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày kết thúc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên.
Bà Ngoại: Chặt chẽ, công khai, minh bạch vậy cũng tốt. Bảo vệ quyền lợi của cổ đông nhỏ lẻ.
Chú Ba: Dạ phải. Bây giờ cháu sẽ trình bày về trường hợp doanh nghiệp chia cổ tức bằng tiền cho cổ đông (bằng tiền mặt).
Theo tác giả Lâm Minh Chánh – Chú Ba Tài Chính Lâm Minh Chánh
Các bạn muốn tìm hiểu về: Doanh nghiệp, cổ phiếu, vốn chủ sở hữu và vốn vay có thể xem lại bài:
- Bà ngoại tìm hiểu về khái niệm cổ phiếu cùng chú Ba tài chính Lâm Minh Chánh – Phần 1
- Bà Ngoại Tìm Hiểu Về Khái Niệm Cổ Phiếu Cùng Chú Ba Tài Chính Lâm Minh Chánh – Phần
